هوا… چه چیزی از این ملموس‌تر و در عین حال نامرئی‌تر؟ هر دم و بازدم گواهی بر حضور بی‌چون و چرای آن است. اما این عنصر حیاتی که شریان زندگی ماست گاه آغشته به زهر می‌شود؛ زهری که ذره ذره به جانمان رخنه می‌کند و ردپای خود را بر جسم و روحمان به یادگار می‌گذارد. شاید تا همین چند سال پیش آلودگی هوا را فقط در سرفه‌های خشک و آسم‌های تنگ می‌دیدیم اما حالا دیگر می‌دانیم که این مهمان ناخوانده فراتر از ریه‌ها به پوست و موی ما هم رحم نمی‌کند.
حتما برایتان پیش آمده که بعد از یک روز طولانی در شهر وقتی جلوی آینه می‌روید با چهره‌ای خسته و کدر مواجه شوید. منافذ پوستتان انگار بیشتر از همیشه باز شده‌اند و زیر چشم‌هایتان هاله‌ای تیره خودنمایی می‌کند. شاید هم با خارش پوست سر و موهایی بی‌جان و کدر روبرو شده‌اید. این‌ها همه نشانه‌هایی از اثرات مخرب ذرات معلق و آلاینده‌های موجود در هوا هستند؛ ذراتی که با چشم غیرمسلح دیده نمی‌شوند اما به راحتی می‌توانند به سد دفاعی پوست نفوذ کنند و آسیب‌های جبران‌ناپذیری به بار آورند.
پوست این بزرگ‌ترین ارگان بدن به عنوان اولین خط دفاعی در برابر عوامل خارجی عمل می‌کند. اما وقتی هوا مملو از آلودگی باشد این سد محافظتی به تدریج ضعیف می‌شود. ذرات معلق رادیکال‌های آزاد را در پوست تولید می‌کنند؛ مولکول‌های ناپایداری که به سلول‌های سالم حمله کرده و باعث پیری زودرس چین و چروک لک‌های تیره و التهاب می‌شوند.
تصور کنید پوست شما یک قلعه‌ی مستحکم است. آلودگی هوا مثل یک ارتش مهاجم است که به دیوارهای قلعه حمله می‌کند. این ارتش از انواع و اقسام سلاح‌ها استفاده می‌کند ذرات معلق گازهای سمی مواد شیمیایی خطرناک. هر کدام از این سلاح‌ها به نوعی به پوست آسیب می‌رسانند. ذرات معلق مثل سنگ‌های پرتاب شده به سطح پوست برخورد می‌کنند و باعث خراشیدگی و التهاب می‌شوند. گازهای سمی مثل سم به داخل سلول‌ها نفوذ می‌کنند و عملکرد آن‌ها را مختل می‌کنند. مواد شیمیایی خطرناک مثل اسید دیوارهای قلعه را تخریب می‌کنند و راه را برای نفوذ سایر مهاجمان باز می‌کنند.
در این میان نور خورشید هم به این جنگ خانمان‌برانداز دامن می‌زند. اشعه‌های فرابنفش خورشید خود به تنهایی می‌توانند به پوست آسیب برسانند اما وقتی با آلودگی هوا ترکیب می‌شوند اثرات مخرب‌شان چند برابر می‌شود. در واقع آلودگی هوا باعث می‌شود که پوست نسبت به اشعه‌های خورشید حساس‌تر شود و سریع‌تر دچار آفتاب‌سوختگی و پیری زودرس شود.
یکی از شایع‌ترین مشکلاتی که آلودگی هوا برای پوست ایجاد می‌کند خشکی و کم‌آبی است. آلاینده‌ها لایه هیدرولیپیدی پوست را از بین می‌برند؛ لایه‌ای که وظیفه‌اش حفظ رطوبت پوست است. وقتی این لایه آسیب ببیند پوست نمی‌تواند رطوبت خود را حفظ کند و خشک و پوسته پوسته می‌شود. خشکی پوست خود به تنهایی می‌تواند باعث خارش التهاب و حساسیت شود و در درازمدت زمینه را برای بروز بیماری‌های پوستی مانند اگزما فراهم کند.
علاوه بر این آلودگی هوا می‌تواند باعث تحریک و تشدید بیماری‌های پوستی موجود شود. افرادی که از قبل به بیماری‌هایی مانند آکنه روزاسه یا پسوریازیس مبتلا هستند ممکن است با قرار گرفتن در معرض هوای آلوده شاهد بدتر شدن علائم بیماری خود باشند. آلاینده‌ها سیستم ایمنی پوست را تحریک می‌کنند و باعث التهاب و قرمزی می‌شوند.
اما تاثیر آلودگی هوا فقط محدود به پوست صورت نیست. موها هم از این آسیب‌ها در امان نیستند. آلاینده‌ها می‌توانند به ساقه مو بچسبند و باعث خشکی شکنندگی و موخوره شوند. همچنین آلودگی هوا می‌تواند به ریشه مو آسیب برساند و باعث ریزش مو شود. ذرات معلق منافذ پوست سر را مسدود می‌کنند و مانع از رسیدن مواد مغذی به فولیکول‌های مو می‌شوند.
شاید با خواندن این مطالب کمی نگران شده باشید. اما نگران نباشید! راه‌های زیادی برای مقابله با اثرات مخرب آلودگی هوا بر پوست و مو وجود دارد. اولین قدم محافظت از پوست در برابر آلاینده‌ها است. قبل از خروج از منزل حتما از کرم ضدآفتاب با SPF مناسب استفاده کنید. ضدآفتاب نه تنها از پوست در برابر اشعه‌های مضر خورشید محافظت می‌کند بلکه به عنوان یک سد فیزیکی در برابر ذرات معلق عمل می‌کند.
علاوه بر ضدآفتاب استفاده از یک مرطوب‌کننده مناسب هم ضروری است. مرطوب‌کننده رطوبت از دست رفته پوست را جبران می‌کند و به تقویت لایه هیدرولیپیدی کمک می‌کند. بهتر است از مرطوب‌کننده‌هایی استفاده کنید که حاوی آنتی‌اکسیدان‌ها باشند. آنتی‌اکسیدان‌ها رادیکال‌های آزاد را خنثی می‌کنند و از آسیب‌های ناشی از آلودگی هوا جلوگیری می‌کنند.
شستشوی منظم پوست یکی دیگر از راه‌های مهم برای مقابله با آلودگی هوا است. هر روز صورت خود را با یک شوینده ملایم بشویید تا آلودگی‌ها و ذرات معلق از سطح پوست پاک شوند. از استفاده از شوینده‌های قوی و خشن خودداری کنید زیرا این شوینده‌ها می‌توانند باعث خشکی و تحریک پوست شوند.
برای محافظت از موها می‌توانید از شامپوهای حاوی آنتی‌اکسیدان استفاده کنید. این شامپوها به خنثی کردن رادیکال‌های آزاد و تقویت ساقه مو کمک می‌کنند. همچنین استفاده از نرم‌کننده و ماسک مو بعد از شامپو می‌تواند به حفظ رطوبت موها و جلوگیری از خشکی و شکنندگی کمک کند.
علاوه بر مراقبت‌های موضعی تغذیه مناسب هم نقش مهمی در حفظ سلامت پوست و مو دارد. مصرف غذاهای غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها مانند میوه‌ها و سبزیجات می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی بدن و مقابله با اثرات مخرب آلودگی هوا کمک کند.
یکی از بهترین راه‌ها برای تامین آنتی‌اکسیدان‌های مورد نیاز بدن مصرف مکمل‌های غذایی است. مکمل‌هایی که حاوی ویتامین C ویتامین E سلنیوم و روی هستند می‌توانند به محافظت از پوست و مو در برابر آسیب‌های ناشی از آلودگی هوا کمک کنند.
علاوه بر این مصرف آب کافی هم برای حفظ سلامت پوست و مو ضروری است. آب به حفظ رطوبت پوست و مو کمک می‌کند و باعث می‌شود که آن‌ها سالم و شاداب به نظر برسند. سعی کنید روزانه حداقل ۸ لیوان آب بنوشید.
سعی کنید تا حد امکان از قرار گرفتن در معرض هوای آلوده خودداری کنید. در روزهایی که آلودگی هوا شدید است از تردد غیرضروری در سطح شهر خودداری کنید و در صورت لزوم از ماسک‌های محافظ استفاده کنید. ماسک‌های N95 می‌توانند ذرات معلق را فیلتر کنند و از ورود آن‌ها به سیستم تنفسی و پوست جلوگیری کنند.
به یاد داشته باشید که سلامت پوست و مو نشانه‌ای از سلامت کلی بدن است. با مراقبت از پوست و موی خود نه تنها زیبایی ظاهری خود را حفظ می‌کنید بلکه به سلامت عمومی بدن خود نیز کمک می‌کنید. آلودگی هوا یک چالش بزرگ است اما با اتخاذ تدابیر مناسب می‌توانیم اثرات مخرب آن را به حداقل برسانیم و پوستی سالم و موهایی زیبا داشته باشیم.
و یک نکته مهم مراقب باشید فریب تبلیغات اغراق‌آمیز را نخورید. بسیاری از شرکت‌های تولید کننده محصولات آرایشی و بهداشتی ادعا می‌کنند که محصولات‌شان می‌توانند به طور کامل از پوست و مو در برابر آلودگی هوا محافظت کنند. اما واقعیت این است که هیچ محصولی نمی‌تواند به طور کامل از آسیب‌های ناشی از آلودگی هوا جلوگیری کند. بهترین راه برای مقابله با آلودگی هوا ترکیبی از مراقبت‌های موضعی تغذیه مناسب و دوری از هوای آلوده است.
به خودتان و زیبایی‌تان اهمیت بدهید. شما لایق بهترین‌ها هستید.
Leave a Reply